Webcamseks: een virtuele wereld voorbij de taboes

‘Eigenlijk moet iedereen die naar porno kijkt naar zulke websites kijken.’ Jim ligt nonchalant op de bank tegenover me. Zijn benen liggen languit en met zijn handen ondersteunt hij zijn hoofd. Hij doelt op websites waar amateurwebcamshows te zien zijn. ‘Dat geeft een realistischer beeld van seks.’ De 26-jarige net afgestudeerde ingenieur is regelmatig actief op ‘zulke websites’. Tijdschrift Cul zocht uit wat Jims beweegreden zijn om zichzelf letterlijk bloot te geven in de onlinewereld.

Wegens privacy redenen is de naam in dit artikel veranderd. Het artikel is oorspronkelijk geschreven voor Tijdschrift Cul.

Het ruikt naar verf in het oude gebouw waar Jim me heeft uitgenodigd. Hij woont hier anti-kraak op de eerste verdieping. Zijn kamer is een verbeelding van hemzelf: creatief, open en een klein beetje chaotisch. Samen met zijn inmiddels ex-vriendin was hij op zoek naar een uitdaging en beiden hielden ze van experimenteren. Ze kwamen terecht op een webcamsite en het balletje ging rollen. ‘Het is niet heel moeilijk werk en je bent met z’n tweeën’, zegt Jim. ‘Het is eigenlijk supergezellig. Eén keer keken 2000 mensen tegelijkertijd mee.’ Zijn ogen twinkelen als hij enthousiast vertelt over hoe ze samen op nummer één van de webcampagina stonden.

Nieuw werkgebied in de seksindustrie

Met de komst van internet en webcams midden jaren negentig is er een nieuw werkgebied ontstaan. Dankzij de webcamindustrie is er een brug geslagen tussen het normale leven en de wereld die de porno-industrie haar kijkers voorschotelt. Op webcamsites worden door mannen, vrouwen, stellen en iedereen die zich anders identificeert, shows gegeven die variëren van erotisch dansen tot alle mogelijke manieren van seks. Via een betalingssysteem kunnen de kijkers een fooi geven of per minuut betalen voor een privéshow. Het is aan de webcammodellen zelf om te bepalen of hij of zij herkenbaar in beeld komen en welke handelingen zij verrichten.

In een onderzoek van sociaal wetenschapper Paul Bleakley naar seksualiteit en cultuur schrijft hij dat de webcamseksindustrie met de interactiviteit tussen performer en publiek een uniek verkooppunt mogelijk maakt. Het biedt de webcammodellen de mogelijkheid om relaties aan te gaan met klanten en hen te stimuleren om weer terug te komen. Deze aansporing is van groter belang dan bij reguliere pornoartiesten, doordat klanten rechtstreeks contact hebben met de webcammodellen.

Behalve voor de seks worden platformen, zoals die waar Jim op werkt, veel bezocht voor enkel een gesprek. Zo bouwen veel webcammodellen een band op met vaste klanten. ‘Er was een man uit Australië die naast het seksuele vlak, ook gewoon zijn hart kwam luchten’, herinnert Jim zich. ‘Je bouwt met sommige mensen wel een fijne band op. Een mevrouw uit India kwam ook regelmatig langs als ik online was en wilde mij graag zien douchen’, vertelt Jim over zijn vaste klanten.

Voorbij de vooroordelen

Geld is voor Jim niet de hoofdreden om uit te kleren te gaan voor de webcam. Hij is een kunstenaar en probeert op een liefdevolle manier iets over te dragen aan zijn kijkers. ‘Je probeert een soort beeld over te dragen dat niet de standaard porno wereld is.’ Met standaard porno denkt Jim aan datgene wat de ‘maatschappij op haar bord voorgeschoteld krijgt bij het openen van een pornowebsite’.

Mensen zijn volgens Jim te lui om verder te zoeken naar hun diepere gevoel en kijken liever naar een show dan naar wat seks eigenlijk is. ‘Maak van seks geen regie, alles is al zo gestructureerd in het leven.’ Hij opent de website waarop hij werkt en we kijken hoe een jongen en twee meiden achter een webcam zitten. Enkel gekleed in hun ondergoed lachen ze met elkaar terwijl ze af en toe zwoel in de webcam kijken.

Voor Jim zijn webcamsites als deze een ontsnapping naar een vrije seksuele wereld. ‘De digitale wereld is een bol en daarbuiten zit een massa.’ Met zijn ene hand tekent hij die bol in de lucht, terwijl hij met zijn andere hand wijst naar de ruimte erbuiten. ‘Die mensenmassa is helemaal dichtgemetseld en iedereen zit vast. Maar als je eruit kruipt, dan kan je in de vrije digitale wereld komen en vrij zweven tussen alle andere seksuele mensen.’

Zijn hand verplaatst naar de binnenkant van zijn denkbeeldige bol, die de digitale wereld voorstelt. ‘Het gaat er niet over hoe iemand eruitziet of wat hij denkt. Als je open en vrij bent, dan maakt het niet langer uit met wie en hoe je seksualiteit deelt.’ Voor hem is de digitale wereld een plek waar van seksuele vrijheid ten volste genoten kan worden.

Privé achter de webcam

Jim is het niet eens met het idee dat seks per se iets privés is: ‘Ik vind dat seks gewoon open besproken moet worden, maar ik heb het gevoel dat de hele maatschappij in Nederland dicht getimmerd zit met regelgeving. Je bent niet vrij om te zeggen wat je denkt.’ Bang om online herkend te worden is Jim niet. Hoewel hij herkenbaar in beeld komt, heeft hij maatregelen genomen om niet herkend te worden.

Zo is hij voor Nederlanders niet zichtbaar op de webcamsites. Mocht zijn werk wel uitkomen, dan haalt hij nuchter zijn schouders op. ‘Iedereen doet wel gekke dingen, en als iemand mij “betrapt” kijken ze blijkbaar zelf ook porno, dus wat is er dan “fout”?’ Hij ziet zijn webcamcarrière niet als goed of fout en echt betrapt worden is dus ook niet het goede woord.

Een aantal van zijn vrienden weet dat hij dit doet en vindt het leuk. Terwijl hij op zijn bureaustoel draait vertelt hij dat zijn familie niets afweet van zijn webcampraktijken. ‘Anders krijg ik continu vragen of het wel goed met me gaat. Ik denk niet dat ze het zullen begrijpen. Ik wil hen er niet mee belasten.’ Hoewel cammen voor hem een ontsnapping is aan een wereld vol taboes, probeert hij deze taboes bij zijn familie niet te doorbreken, uit angst dat ze het niet begrijpen.

De digitale wereld van sekswerkers wordt lang niet door iedereen gezien als een ontsnapping aan een fysieke wereld vol taboes. Toch geeft Jims verhaal wel weer dat er meer achter cammen schuilgaat dan enkel het geld. Sommige webcammodellen doen het voor de aandacht, de meesten doen het voor het geld en anderen, zoals Jim, doen het om hun eigen grenzen op te zoeken en fantasieën om te zetten in werkelijkheid.