Duurzame Seks: met deze condooms doe je het groen

Na gebruik mag dat ding zo snel mogelijk de prullenbak in en echt zero-waste is dat natuurlijk niet. Toch zijn condooms hard nodig. Daarom wilde ik weten welk rubbertje – ondanks zijn korte levensduur – het duurzaamst is. Theodoor van Boven, oprichter van condoom speciaalzaak Condomerie, vertelt mij er alles over. Van het maakproces van (duurzame) condooms tot alle wetten en regels die er aan dit rubbertje kleven.

In een smalle straat tussen de Amsterdamse wallen en de Dam is Condomerie zowat een toeristische trekpleister. Met haar etalage vol kleurrijke en gek gevormde condooms trekt het de aandacht van menig toerist. Hoewel duurzaamheid niet het eerste is waarvoor je deze winkel zou binnenstappen, is de speciaalzaak er wel veel mee bezig. Naast hun eigen winkel op álle fronten te verduurzamen, is het team van Condomerie ook achter de schermen hard bezig met het ontwikkelen en promoten van duurzame condooms.

Dit alles wordt gedaan in het teken van een circulaire economie, een streven wat Nederland wil behalen in 2050. Met een circulaire economie gaan bedrijven slimmer, effectiever én winstgevender om met schaarse grondstoffen. Op deze manier wordt het gehele bedrijf op alle fronten duurzamer. Dit gaat om kleinere dingen zoals afval scheiden tot aan bijvoorbeeld efficiënter transporteren en groene energie gebruiken. Theodoor legt mij uit hoe het maken van duurzame condooms in elkaar zit en hoe het gedachtegoed van een circulaire economie daar een grote rol in speelt. Want condooms zelf zijn al voor 97% natuurlijk, dus wat kan er dan nog duurzamer?

Een duurzaam condoom

Duurzaamheid zit hem dus niet enkel in het materiaal, maar ook in het maakproces, het transport en de werkomstandigheden – om maar ergens te beginnen. Ik ben steeds meer fan van dingen zelf maken, zodat ik weet wat erin zit en hoe het gemaakt is, maar sommige maakprocessen kan je beter overlaten aan experts. 😉

Sinds 2010 zijn Theodoor en enkele andere geïnteresseerden betrokken bij een condoomfabriek in Maleisië. De oprichter van deze fabriek, Klaus Richter, kocht een oude, leegstaande fabriek in de buurt van rubber plantages en startte daar zijn werk. Dat is al punt één in het verduurzamen van de productie van condooms; hij blies nieuw leven in een oud gebouw. Een tweede verduurzaamheidspuntje zijn de tientallen zonnepanelen op het dak van de fabriek. Sinds halverwege 2017 draait de fabriek volledig op groenestroom. Ook doet de fabriek er alles aan om afval te verminderen, water efficiënt te gebruiken en zoveel mogelijk te hergebruiken.

Daarnaast zijn de rubberplantages uiteraard van groot belang in het productieproces van condooms. Wat voorheen uit een divers bos bestond, is op de meeste plekken overgegaan naar een monocultuur: een plantage waar slechts één gewas groeit. Dit komt de diversiteit niet ten goede, wat onder meer gevolgen heeft voor de dieren die er leven, de invloed op het klimaat en de kwetsbaarheid van de rubberbomen omdat ze niet beschermt worden door andere gewassen.

Kortom, het natuurlijke evenwicht is verstoord. Helaas is dat niet altijd terug te draaien. Wel kan er op deze eentonige plantages met respect voor de natuur gewerkt worden. Dit kan door zo min mogelijk tot geen pesticide te gebruiken en – waar mogelijk – een permacultuur te ontwerpen: een ecologisch duurzaam en economisch stabiele leefomgeving waar de diversiteit van een gebied gewaarborgd wordt.

Leestip: interesse in permacultuur? Lees dan dit blog over Herb Nepal.

Europese stempel

Groene stroom, respect voor de natuur en werknemers en het efficiënt gebruiken van materialen, vormen het begin van een duurzaam condoom. Maar ook de manier van transport heeft invloed op hoe groen jij het uiteindelijk tussen de lakens kan doen. Niet alleen bij het maakproces zijn er al talloze regels vanuit de EU en Amerika aan verbonden, ook bij transport komen deze wetten en regels om de hoek kijken.

Alle condooms op de Europese markt moeten het ISO/CE keurmerk hebben, wat betekent dat ze aan de wettelijke veiligheidseisen voldoen. Deze veiligheidseisen verschillen per continent. Een voorbeeld van een test om deze eisen te controleren is de hang and squeeze methode in Europa: een met water gevuld condoom wordt op rekbaarheid en stevigheid getest doordat een machine eraan trekt. In Amerika is er de hang, squeeze and roll methode: naast het met water vullen en eraan trekken, moet er ook mee gerold worden.

Een ander punt om dit keurmerk te krijgen is de verpakking. Dit gebeurd momenteel door het condoom te sealen in een dubbel-laags folie gemaakt van plastic – aluminium – plastic of papier – aluminium – plastic. Helaas is dit niet recyclebaar en dus wil de Nederlandse regering, in het teken van een circulaire economie, overstappen op een recyclebaar verpakkingsmateriaal.

Een alternatieve verpakkingsmethode zou zijn om het papier en aluminium achterwegen laten en het condoom álleen in plastic te verpakken. Plastic op zichzelf kan geryceld worden. De vraag blijft wel; doen mensen dit ook?

Enkele condoommerken zijn op alle hierboven genoemde punten actief bezig een verschil te maken en produceren dus duurzame condooms. Bij het project in de Maleisische fabriek zijn volgens Theodoor nu 13 fabrikanten betrokken. Allen uit Azië afkomstig. Grote fabrikanten uit Amerika, Azië en Europa (merken als Durex, Trojan en Ritex) zien volgens hem het belang niet, vinden het te duur of denken dat de kwaliteit van hun producten minder wordt met de komst van bepaalde regelgevingen.

Dat is jammer, want willen duurzame condooms de norm worden, dan is de steun van grote Europese en Amerikaanse fabrikanten nodig. Veiligheid komt niet in het geding door alle strenge kwaliteitseisen van ISO, en qua prijs zal een duurzamere productie uiteindelijk goedkoper zijn. Misschien is het slechts een kwestie van tijd (en geld) voor andere merken ook overstappen naar een circulaire economie?

Duurzame condoom merken

Tot die tijd kan je als individu wel een verschil maken door het kopen van de volgende duurzame condoommerken. Op die manier steun je het proces van duurzame condooms:

Te koop in Nederland

• Einhorn is een Duits condoommerk dat zich actief inzet voor betere omstandigheden voor mens en milieu. Dit doen ze door 50% van de winst te herinvesteren in sociale en duurzame projecten zoals herbebossing met rubberplantages of seksuele voorlichting. Daarnaast is de verpakking van Einhorn voorzien van een tof design en een dosis humor. Per 7 condooms kosten ze €7,50.
• Fair Squared is wederom een Duits merk dat enkel Fair Trade gecertificeerde ingrediënten gebruikt en gecertificeerd veganistisch is. In het maakproces van condooms wordt veelal caseïne, een proteïne uit koeienmelk gebruikt, maar bij dit merk dus niet! Per 10 condooms kosten ze €8,95.
• RFSU is afkomstig uit Zweden en is als merk ontstaan om een campagne voor onder andere betere rechten voor abortus en homoseksuelen te financieren. Bij de productie wordt er rekening gehouden met afvalvermindering. Per 10 condooms kosten ze €7,20.

Overige merken
(online en in het buitenland)

• HANX is een Engels merk dat gebruik maakt van Faire Trade latex en vegan is. Het zet zich actief in om het voor vrouwen laagdrempeliger te maken om condooms te kopen, door het aan te bieden in o.a. lingeriewinkels en yoga studios. Per 3 condooms kosten ze £6,00.
• Sustain is een Amerikaans merk dat lichamelijke gezondheid en de natuur voorop stelt. Ze maken gebruik van Faire Trade latex, geven 10% van hun winst aan gezondheidsorganisaties gericht op vrouwen en hebben daarnaast, onder andere, ook biologische tampons in de aanbieding. Per 10 condooms kosten ze $13,99.