1 juli 1863; de ketens worden gebroken. Het is de Dag der Vrijheden. Slechts enkele generaties geleden schafte Nederland in Suriname en de Nederlandse Antillen de slavernij af. Een verleden wat ook vandaag de dag nog grote impact heeft als je kijkt naar discriminatie en racisme. In Suriname en de Antillen is 1 juli een nationale feestdag: Keti Koti. En ook in grote steden in Nederland wordt deze dag uitbundig gevierd. Maar wat vieren we precies? En waar kun jij je in Amsterdam, buiten Keti Koti om, nog meer verdiepen in het slavernijverleden van Nederland?
Wat is Keti Koti?
In de Surinaamse taal Sranantongo betekent Keti Koti ´Ketenen Gebroken´. Tot slaaf gemaakte mensen zijn vanaf 1 juli 1863 officieel vrij mens, al blijkt dat in de praktijk nog wel tien jaar te duren. Nederland is daarmee een van de laatste Europese landen die de slavernij en slavenhandel definitief afschaffen. Met de viering van Keti Koti vieren we deze afschaffing.
In Nederland is Keti Koti nog geen officiële feestdag, al zijn er in de grote steden van Nederland veel festiviteiten deze dag. De bekendste Keti Koti herdenking vindt jaarlijks plaats in het Oosterpark in Amsterdam. Een kleurrijke dag vol muziek, optochten, lekker eten en herdenking. Vanwege de corona maatregelen is Keti Koti 2021 online.
Herdenking slavernijverleden
Dankzij een petitie van radiozender FunX, Stichting Nederland Wordt Beter en The Black Archives, gaat de Tweede Kamer een burgerinitiatief behandelen om van Keti Koti een nationale feest- en herdenkingsdag te maken. Stilstaan bij het verleden is een vorm van erkennen wat er uit naam van Nederland is gedaan.
Door het slavernijverleden te erkennen en Keti Koti als officiële feestdag uit te roepen, ontstaat er ruimte in de samenleving om te reflecteren, te groeien en te helen. Want ook vandaag de dag is de impact van ongelijkheid en discriminatie nog aanwezig. Een interessant onderwerp waar je in onze schitterende hoofdstad, gebouwd van geld wat is verdiend over de ruggen van tot slaaf gemaakte, veel over kunt leren.
4x leren van het slavernijverleden in Amsterdam
1. Bezoek de Black Archives
Socioloog Waldo Heilbron had als missie nieuwe perspectieven aan de geschiedschrijving en sociale wetenschappen toe te voegen. Zijn nalatenschap werd het startschot voor The Black Archives. Een plek die van een zolder vol zwarte geschiedenis uitgegroeid is tot een historisch archief en cultureel centrum. Iedereen kan hier terecht voor inspirerende gesprekken, inhoudelijke activiteiten en boeken verteld vanuit zwarte en andere perspectieven die te vaak onderbelicht blijven. Op dit moment kun je er ook terecht voor een expositie over de verborgen geschiedenis van Surinamers in Nederland.
2. Bezoek het Tropenmuseum
Het Tropenmuseum is mijn favoriete museum in Amsterdam. Hier maak je kennis met de culturele diversiteit die de wereld rijk is. Een onderwerp als het slavernijverleden en Keti Koti schuwt dit museum dan ook zeker niet. Deze maand hebben ze een online Keti Koti programma voor je. En ook in het museum zelf wordt er bij diverse tentoonstellingen aandacht besteed aan een bredere geschiedschrijving en de menselijke ervaring van wat wij kennen als geschiedenis. Vanaf juni 2022 komt de tentoonstelling ‘Onze Koloniale Erfenis’, Een nieuwe, uitgebreide tentoonstelling over het koloniaal- en slavernijverleden.
3. Ga op Black Heritage Tour
Met de Black Heritage Tours leer je Amsterdam letterlijk en figuurlijk vanuit een ander perspectief kennen. In mijn eerste jaar van mijn opleiding Antropologie, heb ik deze tour ervaren en ik vond het erg indrukwekkend! Je vaart door de grachten van Amsterdam en ervaart de stad vanuit een ‘afrikacentric’ point of view. Gids Jennifer vertelt je de verhalen achter gebouwen en monumenten die een belangrijke rol hebben gespeeld in tijden van de slavernij. En stuk ‘vergeten’ geschiedenis die op bijna iedere straathoek van Amsterdam is terug te vinden. Dankzij deze tour ga je de stad met hele andere ogen gaat zien.
4. Slavernij tentoonstelling Rijksmuseum
Deze tentoonstelling heb ik zelf nog niet gezien, maar ook in het Rijksmuseum wordt er – eindelijk (!) – aandacht besteed aan het Slavernijverleden van Nederland. Tot en met 29 augustus 2021 kun je in het Rijksmuseum terecht voor de tentoonstelling Slavernij, waarbij 10 waargebeurde verhalen centraal staan. Over mensen die in slavernij leefden en slavenhouders, mensen die zich verzetten en mensen die in slavernij naar Nederland zijn gehaald. Hoe zagen hun levens eruit? Hoe verhielden zij zich tot het systeem van slavernij? Konden zij eigen keuzes maken?
Het slavernijverleden van Amsterdam en Nederland is groot en kent vele kanten. Het perspectief van de tot slaaf gemaakte wordt echter nog te vaak achterwegen gelaten. Geschiedenis wordt nou eenmaal ‘door de winnaars’ geschreven. En vroeger was dat de Nederlandse staat, die enorm rijk is geworden met de handel in mensen. Het is tijd om ons te verdiepen in de vele gezichten van slavernij. Van toen én nu.
Deze vier plekken zijn slechts een kleine greep uit van plekken (in Amsterdam) waar je je kunt verdiepen in kolonialisme, slavernij en Keti Koti. Heb jij nog toevoegingen? Laat het me weten in een reactie!
